Rusya Birleşik Yüz Ödeme Sistemini Devreye Alıyor-Yüz Ödeme Sistemi
Rusya, finansal teknolojide çığır açan bir adımla, 2025 yılının ikinci yarısında ülke genelinde Birleşik Yüz Ödeme Sistemi’ni başlatmaya hazırlanıyor. Sberbank ve Rusya Ulusal Ödeme Kartı Sistemi (NSPK) iş birliğiyle geliştirilen bu sistem, Moskova Metrosu’nda 2021’den beri kullanılan Yüz Ödeme (Face Pay) teknolojisinin genişletilmiş hali olarak dikkat çekiyor. Yaklaşık iki milyon biyometrik ödeme terminalinin ülke geneline yayılmasıyla, Rusya’nın biyometrik ödeme altyapısında dev bir adım atılmış olacak. Peki, bu sistem neler vadediyor ve hangi tartışmaları beraberinde getiriyor?
Yüz Ödeme Sistemi Nedir ve Nasıl Çalışıyor?
Birleşik Yüz Ödeme Sistemi, kullanıcıların yüz tanıma teknolojisiyle ödeme yapabilmesini sağlıyor. Kullanıcılar, banka uygulamaları üzerinden biyometrik verilerini kaydettikten sonra, herhangi bir bankaya bağlı olmaksızın yüzleriyle ödeme yapabilecek. Sistem, Moskova Metrosu’nda 2024’te başlatılan pilot uygulamanın ardından, Kazan ve Nijniy Novgorod gibi şehirlerde de test edildi. 2025’te ülke geneline yayılacak olan sistem, aşağıdaki özellikleriyle öne çıkıyor:
-
Hız ve Kolaylık: Kart, telefon veya nakit kullanmadan, sadece kameraya bakarak ödeme yapılabiliyor.
-
Geniş Kapsam: Yaklaşık iki milyon terminal, marketlerden restoranlara kadar farklı noktalarda kullanılacak.
-
Çok Yönlü Kullanım: Ödemelerin yanı sıra, yaş doğrulama ve otel check-in gibi işlemler de sistemle entegre olacak.
Sberbank’ın Kıdemli Başkan Yardımcısı Dmitry Malykh, projenin yol haritasının tamamlandığını ve sistemin 2025’in ikinci yarısında devreye gireceğini açıkladı. Malykh, “Biyometrik ödeme standardı geliştiriyoruz. Bu standart, diğer piyasa oyuncularının da kendi biyometrik hizmetlerini başlatmasına olanak tanıyacak,” diyerek sistemin sektöre öncülük edeceğini vurguladı.
Teknolojik Altyapı ve Kripto Para Potansiyeli
Sistem, Rusya’nın Birleşik Biyometrik Sistemi (UBS) ile entegre çalışacak ve bu da merkezi bir biyometrik veri tabanına dayanıyor. UBS, devlet tarafından yönetilen bir veri tabanı olup, kimlik doğrulama ve ödeme işlemlerini kolaylaştırıyor. Ayrıca, sistemin kripto para işlemlerini destekleyebilecek bir altyapıya sahip olduğu belirtiliyor. Bu, Rusya’nın uluslararası yaptırımlara karşı alternatif ödeme yöntemleri geliştirme çabasının bir parçası olarak görülüyor.
Ancak, bu teknolojik sıçrama bazı soru işaretlerini de beraberinde getiriyor. UBS veri tabanının şu ana kadar sadece üç milyon kullanıcıya ulaşması, halkın biyometrik verilerin güvenliği konusundaki çekincelerini yansıtıyor.
Gizlilik ve Gözetim Endişeleri
Yüz Ödeme Sistemi, özellikle gizlilik ve gözetim konularında tartışmalara yol açıyor. Moskova’da 2021’den beri kullanılan yüz tanıma teknolojisi, şehirdeki 200.000’e yakın gözetim kamerasıyla entegre bir şekilde çalışıyor. İnsan hakları savunucuları, bu sistemin devlet tarafından kötüye kullanılabileceği uyarısında bulunuyor. Örneğin, 2020’de COVID-19 karantinası sırasında ve muhalif gösterilerde yüz tanıma teknolojisinin protestocuları tespit etmek için kullanıldığı iddia edildi.
Dijital haklar grubu Roskomsvoboda, sistemin gözetim amaçlı kullanılabileceği konusunda uyarılarda bulundu. Ayrıca, biyometrik verilerin güvenliği ve olası veri sızıntıları, kullanıcılar arasında endişe yaratıyor. Moskova Belediyesi, verilerin şifrelenmiş bir şekilde saklandığını belirtse de, bu açıklamalar tüm endişeleri gidermiş değil.
Küresel Finansal Sisteme Alternatif Arayışı
Rusya’nın bu adımı, uluslararası yaptırımların gölgesinde kendi ödeme altyapısını güçlendirme çabasının bir parçası. 2014’te başlayan ve Mir ödeme sistemiyle somutlaşan bu süreç, Visa ve Mastercard gibi Batı merkezli sistemlere bağımlılığı azaltmayı hedefliyor. Mir kartları, şu anda 400 milyondan fazla kullanıcıya ulaşmış durumda ve özellikle devlet çalışanları, emekliler ve sosyal yardım alanlar tarafından yaygın olarak kullanılıyor.
Yüz Ödeme Sistemi, Mir ile entegre çalışarak Rusya’nın finansal bağımsızlığını artırmayı amaçlıyor. Ayrıca, sistemin BRICS ülkeleriyle iş birliği içinde geliştirilmesi, küresel finansal sistemde ABD egemenliğine alternatif oluşturma çabalarının bir göstergesi.
Rusya’nın Birleşik Yüz Ödeme Sistemi, teknolojik yenilik ve kullanıcı kolaylığı açısından heyecan verici bir gelişme olsa da, gizlilik ve gözetim tartışmalarını da beraberinde getiriyor. 2025’te ülke geneline yayılacak bu sistem, Rusya’nın finansal altyapısını modernize etme ve uluslararası yaptırımlara karşı direnç oluşturma stratejisinin bir parçası. Ancak, kullanıcıların biyometrik verilere duyduğu güven eksikliği ve gözetim endişeleri, sistemin yaygınlaşmasını zorlaştırabilir. Rusya, bu dengeyi nasıl sağlayacak? Önümüzdeki yıllar, bu sorunun cevabını belirleyecek.
